Merkezi yönetim bütçe gelirleri ocak-ekim dönemi itibarıyla 6 trilyon 853 milyar 826 milyon TL olarak gerçekleşti.Vergi gelirleri 5 trilyon 777 milyar 663 milyon TL, genel bütçe vergi dışı gelirleri ise 899 milyar 877 milyon TL oldu.

Ekim ayı itibarıyla merkezi yönetim bütçe gelirleri 769 milyar 207 milyon TL olurken, bunun 643 milyar 605 milyon TL'sini vergi gelirleri, 106 milyar 448 milyon TL'sini ise vergi dışı gelirler oluşturdu.

Gelirler kaleminin belirleyicisi olan vergi gelirleri bir önceki yılın aynı ayına göre 57.2 artış gösterdi. Ekim ayında yıllık bazda en yüksek artışlar; 121.2 artışla Gelir Vergisi, 66.1 artış gösteren dahilde alınan Katma Değer Vergisi ve 154.7 ile banka ve sigorta muameleleri vergisinde yaşandı. Damga vergisinde artış 87.2 olurken, harçlar 79.5 arttı.

VERGİDE HEDEFİN 78'İNE ULAŞILDI

10 ayda vergi türleri itibariyle gerçekleşen vergi tahsilat tutarları, bu tutarların toplam vergi gelirleri içindeki payı ve geçen yılın aynı dönemine göre gerçekleşen tahsilat artışlarını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.

2024'ün bitişine iki ay kala vergi gelirleri hedefi 78 oranında gerçekleşti. Ocak-ekim kümülatif vergi gerçekleşmelerinde dolaylı vergilerin payı 66.61 ve dolaysız vergilerin payı ise 33.39'dur.

LAFTA BEYAN ESASI UYGULAMADA TEVKİFAT ESASI!

Yılın bitimine iki ay kala hedefin 100'üne ulaşan vergi gerçekleşmelerinin başında 1.089.590 milyon TL ile Gelir Vergisi tevkifatı (100), 252.546 milyon TL ile tütün mamülleri ÖTV (100.5) ve 16.335 milyon TL ile dijital hizmet vergisi (105) geliyor.

İki ay kala hedefin 50'sine ulaşamayan vergi gerçekleşmelerinin başında ise 42.2 ile Kurumlar Geçici Vergisi ve 39.7 ile beyana dayanan KDV geliyor. Beyana dayanan KDV'deki sapan hedef, KDV tevkifatı yoluyla telafi edilmiş görülüyor. İlk 10 ayda dahilde alınan KDV tahsilatının 62'si tevkif suretiyle yapılmış.

Bütçede 2024 yılı Kurumlar Vergisi tahsilat hedefi 1 trilyon 235 milyar 718 milyon TL olarak belirlenmiş iken ilk 10 ayda 685 milyar 237 milyon TL tahsilat yapıldı. Yani hedefin ancak 53'üne ulaşılabildi. Beyana dayanan Kurumlar Vergisi alt kaleminde hedefe çok yaklaşılmış olmasına rağmen; 980.837 milyon TL olan Kurumlar Geçici Vergi hedefi kapsamında sadece 414 milyar 174 milyon TL'lik tahsilat yapılabildi. Bu ay verilecek olan 3. geçici vergi beyannamesi ile ilk iki geçici vergi döneminde hedefin 42'si tutturulduğu dikkate alındığında, bu hedefin çok gerisinde kalınacağı aşikâr. Bu durumun ortaya çıkmasının ana nedeni; enflasyon düzeltmesi kapsamında öz varlığı güçlü şirketlerin zarar beyan etmeleri ve ekonomik daralmadır. 2. geçici vergi döneminde sadece 166 milyar TL'lik tahsilat yapılmış olması, tespitimizi doğrulamaktadır.

Türk vergi sistemi sözde beyan esasına dayanıyor. Gelir Vergisi Kanunu kapsamında 7 gelir unsurundan elde ettikleri gelirler nedeniyle beyanname veren mükellef sayısının 4.5 milyonu bulduğu ülkemizde; beyanname yoluyla tahsil edilen Gelir Vergisi'nin 6'da kalması ve çoğunlukla ücretliler, serbest meslek erbabı, kira stopajı ve menkul kıymet gelirlerinden yapılan kesintilerin yani Gelir Vergisi tevkifatının 94 olması ve ilk 10 ayda Gelir Vergisi tevkifat hedefinin aşılması anlamak isteyene çok şey anlatıyor.